Cách bày bàn thờ đẹp, hợp phong thủy từ A - Z
Hướng dẫn cách bày bàn thờ đúng chuẩn đảm bảo tính thẩm mỹ và hợp với phong thủy, đem lại may mắn cho gia chủ. Xem ngay!
Từ xưa đến nay, bàn thờ luôn là không gian linh thiêng được mọi gia đình chăm chút. Người Việt cho rằng “có thờ có thiêng”, việc thờ cúng ông bà, tổ tiên bằng tất cả lòng thành sẽ được đáp lại bằng những điều may mắn, tài lộc mà ông bà phù hộ cho. Đồng thời, đây cũng là cách để thế hệ con cháu thể hiện lòng biết ơn, hiếu thảo đối với những người đã khuất. Vì vậy, bày/sắp xếp bàn thờ là việc đòi hỏi tính thẩm mỹ và phải hợp phong thủy.
Bàn thờ gia tiên gồm những gì?
Tùy vào phong tục và điều kiện của mỗi gia đình mà trên bàn thờ sẽ có những món đồ khác nhau. Tuy nhiên, những món đồ cần phải có bao gồm:
- Bàn thờ
- Bát hương
- Đèn thờ
- Lọ hoa, mâm quả
- Bộ chén nước
Ngoài ra, còn có thể có: Khám thờ, ngai thờ, ảnh thờ, đỉnh hương - bộ lư hương, đài đựng rượu, ống đựng hương, đũa thờ, hoành phi - câu đối,...
Cách sắp xếp bàn thờ tổ tiên ông bà
Về vị trí
Bàn thờ là nơi linh thiêng nên được đặt ở một căn phòng riêng biệt ở nơi cao nhất của ngôi nhà. Tuy nhiên, với đặc điểm nhà ở Việt Nam khá chật hẹp thì việc bố trí một căn phòng riêng cho việc thờ cúng là ngoài khả năng của nhiều gia đình. Do vậy, phòng thờ được đặt ở nhiều không gian khác nhau, ví dụ như phòng khách, hành lang, lối đi dẫn sang phòng khác,...
Đặt phòng thờ ở đâu tùy thuộc vào điều kiện của mỗi gia đình, tuy nhiên cần lưu ý những vị trí không nên đặt bàn thờ: Không đặt bàn thờ ở dưới nhà vệ sinh, phòng vui chơi trẻ em, phòng sinh hoạt chung của gia đình,... vì những nơi này sẽ làm mất đi sự tôn nghiêm của nơi thờ cúng.
Về hướng
Có 2 cách để lựa chọn hướng cho bàn thờ phù hợp.
- Cách 1: Đặt ở hướng Tây Bắc - hướng mặt trời mọc, hướng dương. Vì bàn thờ mang tính âm nên cần đặt ở hướng dương để tạo sự cân bằng.
- Cách 2: Đặt hướng bàn thờ theo phong thủy, dựa vào tuổi mệnh của mỗi người, như sau:
(Các hướng dưới đây lần lượt là hướng Sinh Khí, Thiên Y, Diên Niên và Phục Vị)
- Tuổi Tý: Bắc, Đông, Nam, Đông Nam
- Tuổi Sửu: Tây, Tây Nam, Đông Bắc, Tây Bắc
- Tuổi Dần: Đông Bắc, Tây Bắc, Tây, Tây Nam
- Tuổi Mão: Đông Nam, Nam, Đông, Bắc
- Tuổi Thìn: Nam, Đông Nam, Bắc, Đông
- Tuổi Tỵ: Đông Bắc, Tây Bắc, Tây, Tây Nam
- Tuổi Ngọ: Đông Nam, Nam, Đông, Bắc
- Tuổi Mùi: Đông, Bắc, Đông Nam, Nam
- Tuổi Thân: Tây Nam, Tây, Tây Bắc, Đông Bắc
- Tuổi Dậu: Tây Bắc, Đông Bắc, Tây Nam, Tây
- Tuổi Tuất: Tây, Tây Nam, Đông Bắc, Tây Bắc
- Tuổi Hợi: Đông Bắc, Tây Bắc, Tây, Tây Nam.
Sơ đồ bố trí bàn thờ tổ tiên
Hiện có nhiều cách bài trí bàn thờ tổ tiên, ông bà, như đã nói ở trên là tùy thuộc vào quan niệm và điều kiện của mỗi gia đình. Dưới đây là cách bố trí phổ biến nhất bạn có thể tham khảo:
Cách bày đồ thờ trên bàn thờ đẹp, đúng chuẩn
Cách đặt khám, ngai thờ
Khám, ngai thờ là nơi đựng bài vị bàn thờ tổ tiên, trong đó ngai thờ thường được sử dụng phổ biến hơn khám thờ do kích thước nhỏ, phù hợp với kích thước phổ biến của bàn thờ hiện nay. Khám, ngai thờ được đặt ở trên cùng và chính giữa bàn thờ.
Cách đặt di ảnh trên bàn thờ
Di ảnh chính là chân dung của người đã mất, vì vậy cần đặt ở những vị trí thuận tiện để con cháu dễ nhìn thấy. Cách đặt di ảnh có sự khác nhau giữa nam và nữ, theo quy luật “nam tả - nữ hữu” theo hướng từ bàn thờ nhìn ra. Nếu bàn thờ thờ cúng nhiều thế hệ thì tương tự như cách bố trí bàn thờ 3 cấp, di ảnh của thế hệ trước ở trên, di ảnh của thế hệ sau ở dưới.
Lưu ý: Kích thước ảnh nên phù hợp để tạo sự cân đối với kích thước bàn thờ gia tiên.
Cách đặt bát hương trên bàn thờ
Bát hương là nơi kết nối người trần với người đã khuất, vì vậy cách bày bát hương trên bàn thờ không được qua loa. Tùy theo số lượng bát hương mà cách đặt sẽ có sự khác nhau đôi chút.
- Cách sắp xếp bàn thờ 1 bát hương: Bát hương sẽ được đặt ở vị trí tâm điểm của bàn thờ, thường đặt ở phía trước để tiện thắp hương.
- Cách bày bàn thờ có 3 bát hương: Bát hương ở giữa có kích thước lớn nhất, 2 bát hương 2 bên có kích thước bằng nhau. Vị trí đặt có thể đặt trên dưới hoặc thẳng hàng dọc để thể hiện thứ cấpp của mỗi bát hương (bát hương to thờ thần linh, 2 bát hương nhỏ thờ Bà Cô - Ông Mãnh và thờ gia tiên).
Cách đặt đèn thờ
Có 2 loại đèn được sử dụng phổ biến trên bàn thờ là: đèn Thái Cực và đèn Lưỡng Nghi.
- Đèn Thái Cực: Thường được đặt ở giữa bàn thờ, phía dưới chân của khám/ngai thờ. Đèn có ánh sáng đỏ hoặc vàng yếu, thường được dùng để thắp sáng xuyên suốt.
- Đèn Lưỡng Nghi: Thường được đặt ở 2 bên bát hương, phía góc ngoài cùng của bàn thờ. Một đèn tượng trưng cho mặt trời, một đèn tượng trưng cho mặt trăng. Cũng như đèn Thái Cực, đèn Lưỡng Nghi dùng cho mục đích thắp sáng và thắp hương của gia chủ.
Cách sắp xếp bộ lư hương trên bàn thờ
Lư hương là nơi dùng để cắm hương hoặc đốt trầm. Ngoài ý nghĩa thể hiện lòng thành kính của con cháu thì lư hương còn có công dụng tạo tính thẩm mỹ và trang trọng cho bàn thờ.
Thông thường, lư hương sẽ được đặt ở vị trí chính giữa bàn thờ. Hai bên lư hương là đôi hạc thờ và đôi chân nến đối xứng nhau. Phía trước lư hương là bát hương (kích thước phải nhỏ hơn lư hương). Xung quanh lư hương là mâm ngũ quả, chén thờ và vật phẩm thờ khác.
Cách đặt bộ chén nước trên bàn thờ
Bộ chén nước hay còn được gọi là kỷ chén, là vật phẩm thờ cúng bắt buộc phải có trên bàn thờ mỗi gia đình. Bộ kỷ chén được dùng để đựng nước sạch và rượu; đồng thời còn có ý nghĩa kích hoạt vượng khí cho gia đình.
Kỷ chén trên bàn thờ thường được dùng 3 hoặc 5 chén, không dùng số chẵn. Nếu là 5, kỷ chén tượng trung cho ngũ hành Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ hoặc ngũ thường Nhân - Nghĩa - Lễ - Trí - Tín. Trong đó, 3 chén ở giữa tượng trưng cho Phật, Thánh; 2 chén 2 bên tượng trưng cho bà Cô - ông Mãnh và tổ tiên. Nếu là 3 chén, thì chén ở giữa thờ Thần, 2 chén 2 bên thờ tổ tiên và bà Cô - ông Mãnh.
Cách đặt bình hoa, mâm quả trên bàn thờ
Bày bàn thờ ngày tết hoặc rằm, mồng 1, ngày đặc biệt,... thì không thể thiếu bình hoa, mâm quả. Ý nghĩa của bình hoa, mâm quả là dâng lên tổ tiên những điều tốt đẹp nhất, thể hiện tấm lòng của con cháu; đồng thời giúp trang trí bàn thờ thêm nổi bật, trang trọng.
Tùy theo số lượng bình hoa mà cách đặt cũng có sự khác nhau. Nếu chỉ có 1 bình thì bình hoa được đặt ở hướng Đông, mâm ngũ quả đặt ở hướng Tây. Nếu có 2 bình thì sẽ đặt đối xứng, mâm ngũ quả đặt ở giữa, phía trước bát hương.
Ngoài hoa và ngũ quả, bạn có thể trồng cây phong thủy phòng thờ để mang lại tài lộc và bình an, như: cây kim tiền, cây phát lộc, cây phú quý, cây trầu bà đế vương,...
Cách sắp xếp bánh kẹo trên bàn thờ
Bánh kẹo cần được sắp xếp cẩn thận, đẹp mắt trên mâm bồng, sau đó đặt ở bên trái bàn thờ. Hoặc nếu không có mâm bồng thì đặt chung cùng mâm hoa quả hoặc đặt rời. Lưu ý: Đặt cẩn thận để không bị rơi vỡ, bánh kẹo còn hạn sử dụng và đặc biệt chưa được thờ cúng bao giờ.
Cuối cùng, bày bàn thờ cần lưu ý: Không trang trí lòe loẹt, bày biện giản dị và hài hòa, giữ vững yếu tố truyền thống và trang nghiêm và không nên sử dụng các vật phẩm mang tính âm lên bàn thờ.
Xem thêm: