Khám phá kiến trúc nhà cổ Trung Quốc: Đặc điểm & công trình nổi bật
Kiến trúc nhà cổ Trung Quốc được xem là bản sắc văn hóa dân tộc, là niềm tự hào của người dân Trung Hoa. Những ngôi nhà mái ngói đặc trưng cùng với những họa tiết điêu khắc tinh xảo đã tạo nên sự phong phú, đa dạng cho kho tàng kiến trúc thế giới.
Trong bài viết này, hãy cùng Trần Anh khám phá kiến trúc nhà cổ Trung Quốc và chiêm ngưỡng những công trình kiến trúc nổi bật của đất nước có lịch sử lâu đời với chế độ phong kiến kéo dài qua nhiều thời kỳ nhé!
Lịch sử kiến trúc nhà cổ Trung Quốc
Nếu thường xuyên theo dõi phim ảnh cổ trang, tìm hiểu về lịch sử Trung Quốc chắc hẳn bạn sẽ không còn xa lạ về những mẫu nhà cổ Trung Quốc. Được biết, đây là kiến trúc khác biệt làm nên từ gỗ kết hợp nét điêu khắc tinh xảo, nhưng bức họa đầy ấn tượng. Qua nhiều thế kỷ cùng những thăng trầm nhưng kiến trúc cổ Trung Quốc vẫn tồn tại và được lưu giữ cho đến ngày nay.
Ngôi nhà cổ đại nhất của đất nước tỷ dân có từ thế kỷ 16 đến năm 771 TCN của triều đại nhà Thương. Người dân Trung Hoa đã chứng minh được sự sáng tạo, khéo léo và chịu khó của mình bằng những công trình nhà cổ đồ sộ. Những công trình này thường xuyên được xuất hiện trên các phương tiện thông tin đại chúng, nhất là các bộ phim dã sử, phim cổ trang.
Đặc điểm kiến trúc nhà cổ Trung Quốc
Trải qua hơn 5000 năm hình thành và phát triển, nhà cổ Trung Hoa dần tạo được phong cách thiết kế riêng biệt. Không chỉ là nhân tố quan trọng của kiến trúc cổ đại phương Đông, kiến trúc cổ Trung Quốc còn là nhân tố không thể thiếu của kiến trúc thế giới. Dưới đây là những đặc điểm nổi bật của kiến trúc nhà cổ Trung Quốc:
- Cầu kỳ trong vật liệu, cấu trúc: Nhà cổ Trung Quốc thường sử dụng vật liệu gỗ (cột gỗ) kết hợp với mái ngói cổ kính. Bên cạnh đó là những hoa văn điêu khắc tinh tế, mang đậm dấu ấn của thời phong kiến Trung Hoa. Kiến trúc cổ Trung Quốc được xây bằng gạch thô, bao bọc xung quanh ngôi nhà và đây chính là điểm khác biệt trong nền kiến trúc này. Nhờ có bộ xương chắc chắn nên những ngôi nhà cổ Trung Hoa vẫn luôn đứng vững và trường tồn cùng thời gian.
- Bố cục tỉ mỉ: Một đặc điểm nữa của nhà cổ Trung Quốc đó là bố cục tỉ mỉ, các gian phòng được bố trí hợp lý. Thông thường, gian giữa được xem là quan trọng nhất va nằm vị trí trung tâm - đây là nơi để tiếp khách và thờ cúng. Khu vực hai gian bên của ngôi nhà dành cho những người ít tuổi. Phần giữa là khoảng sân rộng lớn dành cho cây cảnh, tiểu cảnh.
- Hoa văn tinh tế: Những ngôi nhà cổ Trung Quốc dễ dàng chinh phục người nhìn không chỉ bởi vẻ cổ kính mà còn bằng sự tinh tế đến từ hoa văn điêu khắc trên cột nhà, cửa sổ... Những nghệ nhân Trung Hoa có tay nghề đáng nể khi tạo nên những hoa văn độc đáo đầy ấn tượng.
- Sử dụng nhiều loại gạch: Không chỉ cố định 1 loại gạch duy nhất, những công trình kiến trúc cổ Trung Quốc thường sử dụng nhiều loại gạch khác nhau. Nhà sẽ được xây dựng bằng gạch thô, không trát để tạo nên sự mộc mạc, gần gũi. Khuôn viên sân được lát bằng gạch bổ màu đỏ - loại gạch phổ biến ở các vùng quê.
Có thể thấy, kiến trúc nhà cổ Trung Quốc rất đa dạng và phong phú. Những thiết kế nhà cổ vẫn tồn tại cho tới hiện tại và là cảm hứng cho nhiều tác phẩm điện ảnh Trung Hoa ngày nay. Không chỉ vậy, nhiều du khách trên thế giới yêu thích và mong muốn khám phá nền kiến trúc độc đáo của đất nước giàu lịch sử này.
2 loại kiến trúc nhà cổ tại Trung Quốc phổ biến
- Tứ hợp viện: Là kiểu kiến trúc nổi bật, gồm bốn tòa nhà hình chữ nhật bao quanh không gian hình vuông là san trong. Loại hình nhà cổ này phù hợp cho những gia đình đa thế hệ.
- Thổ lâu: Là những ngôi nhà làm bằng đất và dầm bằng gỗ, tạo nên các bức tường dày hình trụ, có thể cao vài tầng. Đặc điểm của loại nhà cổ này đó là ban công, lối vào, lỗ thông hơi đều hướng vào phía trong nhằm bảo vệ người dân. Mỗi ngôi nhà có thể chứa hàng trăm người, có khi là cả gia tộc cùng sinh sống và sinh hoạt.
Các công trình kiến trúc nhà cổ Trung Quốc nổi bật
Hãy cùng chiêm ngưỡng các công trình kiến trúc nhà cổ Trung Quốc nổi bật dưới đây để hiểu hơn về nền kiến trúc ấn tượng này.
Từ đường nhà họ Dương
Đây là ngôi nhà nằm phía Đông Bắc sông Đà Giang, gần thành Đông Môn. Trong số 24 ngôi nhà ở Phượng Hoàng cổ trấn, đây là từ đường duy nhất. Ngôi nhà này được xây dựng vào năm 1836 và là nơi thờ cúng, thực hiện lễ nghi tưởng nhớ tổ tiên của nhà họ Dương. Cho đến ngày nay, từ đường được bảo tồn như bảo tàng văn hóa.
Nhà có kiến trúc cổ Trung Hoa với phong cách xây dựng độc đáo đầy ấn tượng. Từ đường có sân khấu kịch ngay giữa khuôn viên từ sảnh chính vào. Bên cạnh đó là những họa tiết chạm khắc tinh xảo ở phần cửa ra vào, mái hiên, cửa sổ...
Cố cư Thẩm Tùng Văn
Đây là ngôi nhà từng là nơi ở của Thẩm Tùng Văn - nhà văn thời kỳ hiện đại vĩ đại nhất của Trung Hoa. Ban đầu, ngôi nhà là của ông nội ông - Thẩm Hoàng Phú - một vị quan thời nhà Thanh. Nhà được xây dựng từ năm 1860, trải qua nhiều thăng trầm lịch sử vẫn trường tồn với thời gian. Đây cũng là ngôi nhà có giá trị kiến trúc đậm nét đặc trưng thời nhà Thanh và là công trình tiêu biểu cho kiến trúc nhà cổ Trung Quốc.
Vạn Lý Trường Thành
Vạn Lý Trường Thành là một thành lũy dài hàng ngàn cây số, kéo dài từ Đông sang Tây, được xây dựng từ thế kỉ 5 TCN đến thế kỉ 16. Công trình được xây dựng bằng đất và đá, mục đích ban đầu để bảo vệ người Trung Hoa tránh khỏi sự xâm lược của kẻ thù.
Vạn Lý Trường Thành dài 21.196 km2, tường thành cao trung bình 7m so với mặt đất, mặt trên của tường thành rộng khoảng 5 - 6m. Năm 1987, công trình được UNESCO công nhận là Di sản thế giới.
Tử Cấm Thành
Tử Cấm Thành được xây dựng vào năm 1406 đến năm 1420, đây là hoàng cung và nơi ở của các hoàng đế Trung Hoa thời xưa. Công trình rộng 720.000 m2, nằm ở trung tâm Hoàng thành Bắc Kinh, gồm 999 tòa nhà, 9.999 phòng.
Công trình không chỉ cho thấy sự xa hoa về nơi ở của các hoàng đế xưa mà còn thể hiện rõ kiến trúc cung đình truyền thống của Trung Quốc - có sự giao thoa của nền văn hóa địa phương với các phong cách kiến trúc khác nhau trên thế giới. Năm 1987, công trình được UNESCO công nhận là Di sản thế giới.
Công trình khác
Không khó để bắt gặp hình ảnh những ngôi nhà cổ Trung Quốc ở khắp mọi nơi trên đất nước này. Đây cũng là yếu tố thu hút du khách bốn phương đến thăm quan, khám phá Trung Hoa. Một số công trình nhà cổ Trung Quốc nổi bật khác có thể kể đến đó là:
- Thiên Đàn Bắc Kinh
- Phượng hoàng cổ trấn
- Thành cổ Bình Dao
- Cổ trấn Châu Trang
- Đại Nghiên Cổ Trấn
- Thôn Tây Đệ
- Di Hòa Viên
- Lăng mộ Tần Thủy Hoàng
- Tháp Thượng Hải
- …
Trên đây là những nét đặc trưng của kiến trúc nhà cổ Trung Quốc cùng một vài công trình tiêu biểu. Hy vọng rằng những thông tin có trong bài viết này đã giúp bạn hiểu hơn về văn hóa và kiến trúc của người Trung Quốc xưa.
Xem thêm: