Cách chọn & bài trí hoành phi câu đối cho phòng thờ
Hoành phi câu đối là bộ trang trí không thể thiếu ở bất kỳ không gian thờ cúng của gia đình người Việt. Bài viết hôm nay sẽ tìm hiểu về hoành phi câu đối là gì cũng như nguyên tắc, cách bài trí hoành phi đẹp để tăng vận khí chi gia đình.
Bên cạnh việc bố trí phòng khách, bố trí phòng ngủ thì phòng thờ cũng là một không gian quan trọng mà nhiều gia đình chú ý. Đối với phòng thờ thì sự phù hợp là yếu tố được đặt lên hàng đầu, tiếp sau đó mới là tính thẩm mỹ. Hoành phi câu đối được sử dụng cho phòng thờ không chỉ tăng vẻ đẹp trang nghiêm cho không gian thờ cúng mà còn đem lại may mắn và cầu chúc bình an cho gia chủ. Vì vậy, chọn và bài trí hoành phi không được tùy tiện mà phải xem xét đến sự phù hợp.
Hoành phi câu đối là gì, có ý nghĩa như thế nào?
Hoành phi câu đối là những tấm bảng gỗ với dòng chữ được viết trên đó thể hiện tấm lòng thành kính hoặc mang ý nghĩa đạo đức truyền dạy cho con cháu. Hoành phi là vật dụng trang trí thường được đặt ngang trong không gian thờ cứng như nhà thờ. Hoành phi câu đối đa phần được làm từ gỗ, các chữ phía trên được khắc nổi, phủ sơn son thếp vàng hoặc thếp bạc. Chính những họa tiết trên bức hoành phi cũng giúp nổi bật không gian phòng thờ.
Bên cạnh ý nghĩa thể hiện sự tôn kính với tổ tiên, những bức hoành phi cũng là cách để con cháu thể hiện lòng tưởng nhớ công lao của tổ tiên. Vì thế mà những bức hoành phi thường có những nội dung như “Phụng tổ đường”, “Gia môn khang thái”…
Các loại hoành phi hiện nay thường có:
- Hoành phi hình chữ nhật
- Hoành phi hình cuốn thư
- Hoành phi dạng chiếc khánh
- Hoành phi hình ô van
Hoành phi có nhiều loại, được sơn son thếp vàng hoặc sơn đen chữ đỏ. Một số bức còn được khảm xà cầy kỳ và đẹp mắt. Độc đáo nhất phải kể đến những bức hoành phi được gia công bằng kỹ thuật chạm đắp. Các chi tiết được chạm khắc tinh xảo như đầu rồng, đầu chim, hoa văn,… sau đó được đắp vào bức chính. Gỗ sử dụng làm hoành phi là các loại gỗ không mối mọt, được chạm lộng, gắn kết qua ngàm mộng mà không dùng đến đinh.
Trang trí trên bức hoành phi thường là tứ linh: Long, Ly, Quy, Phụng hoặc tứ thời: mai, lan, cúc, trúc. Cũng có những bức hoành phi hình cuốn sách hoặc cây bút, thanh gươm… Hình dáng độc đáo không chỉ làm nổi bật nội dung bức hoành phi mà còn thể hiện sức sáng tạo và nghệ thuật thẩm mỹ tuyệt vời của người tạo tác.
Câu đối thể hiện tính biền ngẫu, 2 ý đối cân nhau tạo thành 2 câu sóng nhau mang nhiều ý nghĩa. Những câu đối này cũng mang ý nghĩa hướng con cháu về những công lao, đức độ của tổ tiên, mong muốn thế hệ mai sau hoc tập những điều tốt đẹp của thế hệ đi trước. Các loại câu đối thờ hiện nay có thể kể đến cây đối chữ nhật, câu đối lá lật, câu đối quả bầu,… Cùng với hoành phi, câu đối tạo nên một bộ trang trí mang tính linh thiêng được sử dụng rộng rãi.
Nguyên tắc lựa chọn hoành phi câu đối cho nhà thờ
Vì đây là vật dụng dùng để bài trí ở nơi thờ cúng linh thiêng vì thế việc lựa chọn không được tùy tiện. Khi lựa chọn bộ hoành phi câu đối, gia chủ cần lưu ý một số nguyên tắc sau:
Về chất liệu của hoành phi câu đối
Hiện nay các bộ hoành phi câu đối được làm từ nhiều chất liệu khác nhau. Trong đó nổi bật là hoành phi câu đối được làm bằng gỗ và đồng. Đây cũng là những chất liệu được khuyến khích lựa chọn khi làm hoành phi.
Hoành phi câu đối bằng gỗ rất phù hợp với các gia đình trong việc thờ cúng. Gia chủ nên lựa chọn các mẫu hoành phi được làm từ các loại gỗ hương, gỗ mít, gỗ gụ,… Do đây là những loại gỗ tốt, chắc chắn, có độ bền và ít bị mối mọt. Hoành phi bằng gỗ sẽ làm tăng tính thẩm mỹ, nhất là khi được chạm khắc thêm các hoa văn phù hợp.
Hoành phi câu đối bằng đồng cũng phù hợp với không gian nhà thờ. Gia chủ nên chọn những bức hoành phi được làm bằng đồng vàng hoặc đồng đỏ. Các chất liệu này vừa bền đẹp, vừa giúp bức hoành phi thể hiện được sự trang nghiêm. Hoành phi bằng đồng thích hợp đặt trong gian từ đường, nhà thờ họ,…
Về kích thước của hoành phi câu đối
Kích thước cũng là điều gia chủ cần lưu ý khi lựa chọn các mẫu hoành phi câu đối. Nên chọn những mẫu có kích thước phù hợp, tạo sự cân đối với không gian phòng thờ, đặc biệt là bàn thờ.
- Nếu bàn thờ có kích thước chiều ngang 1m15 thì gia chủ nên mua những bộ hoành phi câu đối có chiều dài khoảng 1m35 hoặc nhỏ hơn
- Nếu bàn thờ có kích thước chiều ngang 1m75 thì gia chủ nên chọn những bộ hoành phi câu đối từ 1m55 – 1m75.
Không nên treo những bộ hoành phi quá nhỏ hoặc quá lớn sẽ khiến không gian nhà thờ mất thẩm mỹ và tính trang trọng. Việc chọn những bộ hoành phi có kích thước quá lớn, không cân xứng với bàn thờ còn gây nguy hiểm như trường hợp rơi vỡ,…. Kích thước vừa phải sẽ giúp bức hoành phi câu đối được đặt chắc chắn và phát huy hết ý nghĩa của mình.
Cách treo hoành phi câu đối phù hợp với không gian thờ cúng
Việc treo hoành phi câu đối như thế nào sẽ phụ thuộc vào không gian đặt hoành phi, do mỗi không gian thờ tự sẽ có một cách bài trí riêng. Dưới đây là gợi ý cách treo hoành phi câu đối chuẩn, vừa mang lại hiệu quả thẩm mỹ vừa hợp phong thủy.
Treo hoành phi câu đối cho bàn thờ
Đối với các gia đình muốn treo hoành phi câu đối để tăng tính linh thiêng cho bàn thờ thì cần phải xem xét không gian thờ. Hoành phi câu đối thường đi kèm với nhau, không thể tách rời. Các bộ hoành phi câu đối thông thường có 3 món: 1 bức hoành phi và 2 bức câu đối, việc sắp xếp bố cục lúc này rất quan trọng
- Nếu bàn thờ có diện tích nhỏ, gia chủ nên treo hoành phi câu đối ở chính giữa. Bức hoành phi sẽ đặt ở phía trên bàn thờ với khoảng cách từ 20 – 40cm. Hai câu đối nên được căn chỉnh, ốp hoặc dán lên cột trước của bàn thờ. Cách làm này vừa giúp tiết kiệm không gian vừa giúp bức hoành phi câu đối trở nên hòa hợp với không gian bàn thờ.
- Nếu gia đình có không gian thờ rộng thì sau khi treo bức hoành phi, 2 câu đối có thể treo trực tiếp lên tường. Lúc này bức hoành phi vẫn đảm bảo nằm ở vị trí trung tâm, 2 câu đối treo thấp hơn bức hoành phi để tạo cảm giác cân đối. Khoảng cách từ câu đối đến bàn thờ lý tưởng là khoảng 10cm.
Treo hoành phi câu đối trong nhà thờ họ
Theo quan niệm thờ cúng xa xưa của dân tộc ta, nhà thờ họ hay từ đường thường được xây dựng theo kiểu truyền thống gồm có 3 gian, gian chính giữa dành riêng để thờ tự. Lúc này không gian thờ cúng tương đối rộng và thích hợp đặt những bức hoành phi lớn.
Treo hoành phi câu đối trong nhà thờ họ sẽ khác treo trong gia đình. Đối với nhà thờ, người ta thường treo câu đối lên cột nhà thay vì treo lên tường hoặc cột bàn thờ. Với những nhà thờ lớn có thể treo 2 lớp hoành phi câu đối, một lớp treo ở cửa chính trước hiên, lớp còn lại treo bên bờ thờ thờ cúng tổ tiên. Cách treo này phụ thuộc hoàn toàn vào thiết kế của nhà thờ.
Qua những chia sẻ ở trên hy vọng đã giúp mọi người hiểu hoành phi câu đối là gì cũng như các lựa chọn chất liệu và bài trí sao cho thẩm mỹ và mang lại vượng khí cho gia đình. Hoành phi câu đối là điểm nhấn cho không gian thờ cúng tổ tiên thêm phần linh thiêng vì thế hãy lựa chọn những bức hoành phi ý nghĩa để trang trí cho không gian nhà thờ của gia đình để thể hiện lòng biết ơn tổ tiên.
Xem thêm: